Cultuur en Natuur
Peize mag dan een klein dorp zijn, er is genoeg te beleven. Of je nu voor cultuur of voor natuur gaat. Peize wordt niet voor niks Muziekdorp genoemd! Zo wordt er van mei tot en met september elke laatste zondagmiddag van de maand een mini muziekfestival georganiseerd. Maar ook worden sportliefhebbers, paardenliefhebbers en liefhebbers van oriënteringsritten op hun wenken bediend. Waar een klein dorp allemaal groot in kan zijn!
Wordt al dat vermaak een beetje veel? Dan trek je toch lekker de natuur even in. Maak een heerlijke wandeling door de Onlanden en misschien struikel je over een ree. Maar naast de Onlanden kent Peize nog veel meer prachtige wandel- en fietspaden. En vergeet Peize zelf vooral niet; door de straatjes in dit heerlijk groene dorp dwalen is minstens zo mooi!
Hoptuin Peize
Bierbrouwer Otto ter Hansouwe kwam in de 15e eeuw in Peize wonen. Hij begon hop te verbouwen, omdat daar een gebrek aan was. En hop geeft nu net die lekkere smaak aan bier. De hop tierde welig op Peizer grond, waardoor meerdere mensen handel zagen. Al snel werd door veel boeren in het dorp hop verbouwd, om de bellen niet alleen te verkopen aan bierbrouwers uit de omgeving, maar ook in Duitsland en Engeland. In de 16e en 17e eeuw had Peize de meeste zogenaamde hoppekuilen van heel Drenthe. Als je nu denkt: wat een hoop alcoholisten waren in de Middeleeuwen, dan zit je ernaast. Bier bevatte in die tijd zo weinig alcohol, dat het ook door kinderen kon worden gedronken. Met name in de steden was er niet voldoende schoon drinkwater, waardoor bier een goede optie was. Inmiddels komen de hopbellen niet meer uit Peize, maar er is nog steeds een tuin waar hop verbouwd wordt en die tuin is zeker een bezoekje waard, net als het pad waar de hoptuin aan ligt; het Noordsepad.
Heemtuin
In 1973 besloot de gemeente tot de aanleg van het Bosplan Peize. Er werd een park aangelegd met bospartijen en vijvers. Midden in dat park vind je de Heemtuin, een plantentuin met verschillende heemplanten dit typisch voor het gebied zijn. Het park met de heemtuin is een heerlijke plek, waar bredere paden worden afgewisseld door smalle kruipdoor-sluipdoor paadjes.
Beweegpark
Aan de Boerakkerweg is een multifunctioneel beweegpark te vinden waar verenigingen, omwonenden en natuurlijk voorbijgangers outdoor kunnen sporten. Dit project viel op, in 2021 won Peize hiermee de Kern Met Pit-trofee Drenthe.
Wandelen
In de omgeving van Peize kun je heerlijk wandelen. Natuurlijk loop je zo de Onlanden in; door dit mooie overstromingsgebied en tevens natuurgebied lopen talloze wandel- en fietspaden. Maar ook een wandeling door het dorp zelf is zeer de moeite waarde. En loop dan meteen even door naar de Peizermaden, die onderdeel van de Onlanden zijn. Dorpsommetje ‘t Paiser Hopje plus de Onlanden is een wandeling van zo’n 12,5 kilometer en is te vinden op de website wandelenrondroden.nl De Horstroute is te vinden op de website van de ANWB, deze route is zo’n 10 kilometer.
Fietsen
Rond Peize is het heerlijk fietsen. Omliggende dorpen nodigen uit voor een rondje sightseeing op de fiets. Geen fiets mee? Huur er dan eentje bij fietswinkel van Slooten in Peize. Voor je het weet zoef je tussen de weilanden in het coulisselandschap van brinkdorp naar brinkdorp. Fietsroutes kun je downloaden of samenstellen.
Rijksmonumenten
Peize kent 18 rijksmonumenten, waarop sommige nog een wapen is te zien. Het oudste monument is de Hervormde Kerk, die uit de tweede helft van de 13e eeuw stamt. Naast een interessant interieur met onder andere een altaarsteen van rode zandsteen, is er nog een reden om binnen te stappen. Het Hinsz-orgel in de kerk is een fenomeen op zich. Anthonie Vrebeeck bouwde het in 1631. Het stond toen nog niet in Peize, maar in Groningen. In 1697 werd het uitgebreid door Arp Schnitger, waarna Hinsz er in 1757 de finishing touch aan gaf. Hij maakte het groter, waardoor het uiteindelijk zijn kenmerkende klank kreeg.
Peizermaden
De Peizermaden grenst aan de Eeldermaden. De gebieden worden van elkaar gescheiden door het Eelderdiep. Dit steeds ruiger wordende natuurgebied biedt plaats aan veel soorten weidevogels. Ook kom je hier zeldzame vogels tegen, zoals de watersnip en de kwartelkoning. Meerdere wandelroutes leiden langs en door de Peizermaden. Via de website van de ANWB vind je mooie bewegwijzerde routes die door en rond Peize lopen. Vergeet ook vooral de hopakker niet te bekijken, of een rondje rond de prachtige oude kerk te lopen. Via de website Eindje om in Drenthe vind je meer dan 40 wandelroutes. Je eigen route samenstellen kan via de website wandelnet.nl.
Onlanden
De Onlanden is een overstromingsgebied van zo’n 2500 vierkante meter. Delen van dit gebied kunnen onder water worden gezet bij hevige regenval, zodat inwoners van de stad Groningen droge voeten houden. Door de Onlanden kun je prachtig fietsen en wandelen. En als je goed oplet, zie je misschien otters. Daarnaast zijn veel soorten vogels, reeën en nog veel meer dieren te zien. Ook kom je er grote grazers tegen, deze zorgen ervoor dat de Onlanden niet dichtgroeien.
Uitkijktoren
Even buiten Peize staat de prachtige uitkijktoren, van waaruit je kilometers ver de Onlanden in kunt kijken. Ook mensen die zich liever niet op grote hoogte begeven, kunnen er terecht. Op meerdere hoogtes is een plateau aangebracht, waar uitgekeken kan worden. Helemaal bovenop kijk je door het raster naar beneden, en natuurlijk om je heen om je te verwonderen over de vele kilometers natuur die je om je heen ziet.
Peizer meul
Deze korenmolen in Peize is gebouwd in 1898. De aanvraag voor de bouw werd gedaan door een aantal bakkers en landbouwers. De molen is gebouwd uit onderdelen van een olie-, pel en roggemolen uit Enumatil. Je zou kunnen zeggen dat het daarmee een prachtig recycle-project is. De molen is op zaterdagen te bezichtigen, of op afspraak..
Onlanden
De Onlanden is een overstromingsgebied van zo’n 2500 vierkante meter. Delen van dit gebied kunnen onder water worden gezet bij hevige regenval, zodat inwoners van de stad Groningen droge voeten houden. Door de Onlanden kun je prachtig fietsen en wandelen. En als je goed oplet, zie je misschien otters. Daarnaast zijn veel soorten vogels, reeën en nog veel meer dieren te zien. Ook kom je er grote grazers tegen, deze zorgen ervoor dat de Onlanden niet dichtgroeien.
Uitkijktoren
Even buiten Peize staat de prachtige uitkijktoren, van waaruit je kilometers ver de Onlanden in kunt kijken. Ook mensen die zich liever niet op grote hoogte begeven, kunnen er terecht. Op meerdere hoogtes is een plateau aangebracht, waar uitgekeken kan worden. Helemaal bovenop kijk je door het raster naar beneden, en natuurlijk om je heen om je te verwonderen over de vele kilometers natuur die je om je heen ziet.
Peizer meul
Deze korenmolen in Peize is gebouwd in 1898. De aanvraag voor de bouw werd gedaan door een aantal bakkers en landbouwers. De molen is gebouwd uit onderdelen van een olie-, pel en roggemolen uit Enumatil. Je zou kunnen zeggen dat het daarmee een prachtig recycle-project is. De molen is op zaterdagen te bezichtigen, of op afspraak.